خبرگزاری حوزه/ خطبه ای که پیامبر اکرم(ص) در آستانه ماه مبارک رمضان و در روزهای پایانی شعبان المعظم برای امتش ایراد فرمود سرشار از امید و نور و سرور معنوی و مشحون از آموزه های اخلاقی زیبایی است که می تواند انسان را برای تمام طول سال بیمه معنوی و ایمانی کند.
این خطبه را که امام رضا علیه السلام ـ به نقل از پدرانش علیهم السلام، از امام على علیه السلام ـ نقل فرموده است را می توان مجموعه ای ارزشمند و هدایتگر دانست برای افرادی که دل در گرو محبت حضرت حق و چشم امید به درگاه لایزال او دارند و بر خوان پرکرامت رمضان که ماه میهمانی خداست، نشستهاند.
اى مردم! همانا ماه خدا ، همراه با برکت، رحمت و آمرزش ، به شما روى آورده است؛
و بوستان رمضان، مصفا به شمیم گلهای بسیاری است
· ماهى که نزد خدا برترینِ ماههاست و روزهایش برترینِ روزها ،
· شب هایش برترینِ شبها و ساعاتش برترینِ ساعات است .
· ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شدهاید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده اید .
· نَفَسهایتان در آن ، تسبیح است ، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است .
پس با نیّت هاى راست و دل هاى پاک ، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد ؛
چرا که
· بدبخت ، کسى است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند .
و آنگاه کلیدهای بازگشایی قفل دلهای خسته و جانهای از هم گسسته با رمز گرهگشای رمضان و آداب سلوکش:
· با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه ، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد کنید؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید؛
· به بزرگان خود احترام ، و بر کوچکهایتان ترحّم ، و به بستگانتان نیکى کنید؛ زبانتان را نگه دارید؛ چشم هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست ، بپوشانید ؛
· گوش هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست ، فرو بندید ؛ به یتیمان مردم ، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند ؛
· از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید ؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید ، که آن هنگام (وقت نماز) ، برترینِ ساعت هاست
و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مىنگرد و هر گاه با او مناجات کنند، پاسخشان مىدهد و چون او را صدا بزنند ، جوابشان مىگوید و چون او را بخوانند ،اجابتشان مىکند .
و شاه کلید عبور از پل سعادت رمضان از غرقاب گناه به صحرای سبز مغفرت
· اى مردم! جان هاى شما در گرو کارهاى شماست ، پس با آمرزش خواهى خود ، آنها را آزاد سازید ؛ و پشت هاى شما از بار گناهانتان سنگین است ،
پس با طولانی کردن سجدههاى خود ، آنها را سبک کنید ، و بدانید که خداوند ـ که یادش والاست ـ به عزّت خود ، سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نمىکند و در روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب] مى ایستند، آنان را با آتش، هراسان نمىسازد .
و نشانه ای دیگر برای هرکه چشم به دریای مغفرت و رحمت الهی دوخته است:
· اى مردم ! هر که از شما در این ماه ، روزه دارى را افطار دهد ، پاداش او براى آن ، نزد خدا ، آزاد کردن یک برده و آمرزش گناهان گذشته اوست» .
و آنگاه که مخاطبان این کلام گهربار و گوهرهای شبچراغ با تردید گفتند: اى پیامبر خدا ! همه ما توانایىِ این کار را نداریم!
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود :
«خود را از آتش نگه دارید ، هر چند با یک دانه خرما؛ خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک جرعه آب .
و مژده دولت فلاح و رستگاری اخروی را به مومنان و پایبندان به این بیت الغزل معانی ارزانی داشت که:
· اى مردم! هر کس اخلاق خود را در این ماه ، نیکو سازد ، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود ، در آن روز که گام ها بر صراط مىلغزد؛ ...
... و هر کس در این ماه ، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد ، خداوند در روز دیدارش ، غضب خویش را از او باز خواهد داشت ؛ و هر که در این ماه ، یتیمى را گرامى بدارد ، در روز دیدار ، خداوند ، گرامى اش خواهد داشت ؛
و هر که در آن به خویشاوند خود نیکى کند ، در روز دیدار ، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد ؛ و هر کس در آن از خویشان خود ببُرد ، خداوند در روز دیدار ،
رحمتش را از او قطع خواهد نمود؛ و هر کس در آن ، نماز مستحبّى بخواند ، براى او دورى از آتش ، نوشته مى شود ؛ و هر کس واجبى را در آن ادا کند ،
پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماههاى دیگر ، ادا کرده است ؛
و هر کس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد ، خداوند در روزى که وزنه اعمال ، سبک مى شود ، وزنه اعمال او را بیفزاید ؛ و هر کس در آن ، آیه اى از قرآن تلاوت کند ، پاداش کسى را دارد که در ماه هاى دیگر ، ختم قرآن کرده است .
اى مردم! در این ماه ، درهاى بهشت ، باز هستند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد ؛و درهاى دوزخ ، بسته اند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید ؛ و شیطان ها در بندند پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد» .
و آنک جان کلام و اصل مطلب از پرسش ولی خدا و در پاسخ رسولش:
· من(علی) برخاستم و گفتم : اى پیامبر خدا! برترینِ کارها در این ماه چیست؟
فرمود :
«اى ابو الحسن؛ برترینِ کارها در این ماه ، پرهیز از حرام هاى الهى است» .
سپس گریست .
و این گریه آغازی است بر گریه ابدی تاریخ در فقدان مردی که میتوانست مسیر عبور انسان از شاهراه عبودیت، ایمان و رستگاری را به ساحل امن الهی، تضمین کند و... و نشانه ای بر غمی بزرگ، که در این شهر شهیر و ماه منیر رمضان جلوه میکند و علی را به رستگاری میرساند و پرده از رمز «فزت و رب الکعبه» اش کنار میزند؛
گفتم : اى پیامبر خدا! سبب گریه شما چیست؟
فرمود : «اى على، بر این مىگریم که حرمت تو را در این ماه مىشکنند. گویا مىبینم تو در حال نماز براى پروردگار خویشى که نگون بخت ترینِ اوّلین و آخرین ، همو که برادر پى کننده ناقه قوم ثمود است ، برمى خیزد و بر فرق سرت ضربتى مى زند و محاسنت ، از خون سرت ،رنگین مى شود» .
گفتم : اى پیامبر خدا! آیا در آن حالت ، دینم سالم است؟
فرمود : «دینت ، سالم است» .
و آنگاه شرح بی نهایت شیدایی رسول(ص) بر وجود علی(ع) که هم وصی و هم برادر و هم جانشین او بود؛
سپس فرمود : «اى على! هر کس تو را بکشد ، مرا کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد ، مرا دشمن داشته است و هر کس تو را ناسزا گوید ،مرا ناسزا گفته است ؛ چرا که تو از من هستى ، همچون جان من . روح تو ، از روح من است و سرشت تو ، از سرشت من .
خداى متعال ، من و تو را آفرید و من و تو را برگزید و مرا براى پیامبرى ، و تو را براى امامت ، انتخاب کرد .هر کس امامت تو را انکار کند ، نبوّت مرا انکار کرده است .
اى على! تو وصىّ من ، پدر فرزندان من ، همسر دختر من و جانشین من بر امّتم هستى ، در حال حیاتم و پس از مرگم فرمان تو ، فرمان من است و نهى تو ، نهى من است . سوگند به خدایى که مرا به نبوّت برانگیخت و مرا بهترینِ آفریدگان قرار داد ، تو حجّت پروردگار بر خلق اویى و امین او بر رازش و جانشین او بر بندگانش».
آری؛ خطبه ای که پیامبر اکرم(ص) در روزهای پایانی شعبان المعظم برای امتش ایراد فرمود، سرشار از امید و نور و سرور معنوی و مشحون از آموزه های اخلاقی زیبایی است که می تواند انسان را برای تمام طول سال، بیمه معنوی و ایمانی کند.
و ای کاش این توفیق عظیم و دستاورد بزرگ، نصیب همه ما میهمانان خدا ماه مبارک رمضان گردد تا بتوانیم خوشه چین خرمن معرفت و جرعه نوش باده هدایت و رستگاری باشیم.
آمین یا رب العالمین!